R   فضاهای آموزشی

فضا سازی مکانهای آموزشی به لحاظ اینکه سهم مهمی در امر یادگیری دارد، از اهمیت خاصی برخوردار است. در مدارس و آموزشگاهها، چنانچه بتوان با آرایش خاصی، کلاسهای گوناگونی را برای درسهای خاص فضا سازی کرد، تمرکز ذهنی و تقویت مفاهیم اساسی آنها در ذهن دانش آموزان بهتر صورت می گیرد.

در فضا سازی کلاس درس باید به موارد ذیل توجه نمود:

1. محل نصب یک نمودار اطلاعاتی از وضعیت پیشرفت تحصیلی هر یک از فراگیران در کلاس درس در نظر گرفته شود.

2.  در قسمتهای مختلف کلاس، مراکزی برای دانش آموزان در نظر گرفته شود تا هنگامی که شاگردان کار فردی را به اتمام رسانند بدون مزاحمت برای دیگران بتوانند خود را در آنجا سرگرم کنند. این مراکز می توانند با اشیاء تفریحی، آموزشی، رسانه های آموزشی، کتب درسی و تصویری ، پازل ها و ... پر شود.

3.  هر کلاس باید دارای تابلوی اعلانات باشد.

4.  محل قرار دادن وسایل و تجهیزات ( نظیر چارتهای جیبی ، پوستر، تابلوهای نقاشی شده ، نوشته ایجاد انگیزه کرده ، بر روی مقوا و ... ) باید در مکان مناسبی در جهت دید دانش آموزان قرار گیرد تا با هر بار نگاه کردن به این وسایل سوالاتی در ذهن دانش آموزان ایجاد شود.

5.  محل قرار دادن میز معلم و کمکها (تکنولوژیست آموزشی– محقق آموزشی– مشاور آموزشی و...) باید در قسمت جلو یا عقب کلاس درس باشد تا معلم یا کمک معلمین بتواند نظارت کافی بر کلاس داشته باشد.

6.  جدولهایی که نمرات هفتگی دانش آموزان بر روی آن ثبت می شود. (نمرات هفتگی می تواند به صورت کسری از کل استفاده از رنگ– الفبایی و ... باشد.)

7.  ایجاد بانکی برای جایزه به دانش آموزان که این بانک جایزه در کلاس جهت ایجاد انگیزه در دانش آموزان مؤثر است. حتی اگر این جایزه کارتهای تشویق باشد.

8.  لیستهای کنترل این لیستها کار هفتگی کلاس درس را دنبال می کند. فضای موجود برای نوشتن نام، امتیاز، تکلیف و جایی برای اظهار نظر شخصی معلم نسبت به کار دانش آموز در این لیستها در نظر گرفته می شود.

9.  یک جعبه یا فایل تحویل و برگشت که معلمین اوراق و سوالات امتحانی، دست سازه ها و یا فعالیت های مربوط به هر دانش آموز را در داخل آن گذاشته، دانش آموزان خود آن را بر می دارند و سپس بعد از تکمیل تکالیف یا فعالیتها، آن را به جعبه بر می گردانند.

10.  می توان لیست یا چارتهایی از کتابها، مقالات، نشریات گوناگون علمی– آموزشی خوانده شده توسط دانش آموزان را تهیه نمود، همچنین می توان فهرست کوتاه و رسایی از تازه های نشر برای فراگیران ارائه نمود.

11.  پوشه منابع : هر دانش آموز باید پوشه ی منابعی داشته باشد که در آن روزنامه ی دیــواری ، برگه ی موضوع ، فــرم هـدفهای آموزشی ، مهارتهای مطالعه ، موضوع و فعالیتهای مهارتی که هر دانش آموز باید انجام دهد در آن آورده شده است.

دانش آموزان خود پوشه منابع را از جعبه تحویل برداشته و پس از تکمیل در فایل یا جعبه برگشت می گذارد.

12.  دفتر اطلاعات دانش آموزی شامل موارد ذیل در کلاس درس قرار گیرد:

الف- برگه ی حقیقت : اطلاعات بنیادی در مورد هر دانش آموز مثل، اسم، آدرس، تلفن و ... در آن ثبت می شود.

ب – فرم اهداف : در این فرم لیستی از حیطه های یادگیری و اهداف آموزشی و پرورشی اصلی طول سال تحصیلی را برای دانش آموز تهیه کرده و توضیح می دهد که چرا آن حیطه ها برای رسیدن به هدف مدنظر است.

پ- برنامه ها : برنامه های روزانه دانش آموز، کارهای خارج از مدرسه که توسط دانش آموز باید انجام شود در آن ثبت می شود.

ت- اصلاحات : نظرات معلمین برای چگونگی اصلاح کردن فرم هدفهای برنامه دانش آموز و یا امکان شرکت دادن آنها در کلاس های مختلف و یا امتحان جهت تقویت مهارتهای دانش آموز در این فرمها ثبت می شود.

ث- صفحه چارت سازی موضوعات: در این صفحه هر دانش آموز تمام اهداف و موضوعات خود را لیست می کند.

ج- طرحهای رفتاری و عمل بهداشتی دانش آموزان نیز باید ثبت و کنترل شود.

چ- قسمت یادداشت : گزارش و نظر هر معلم درباره ی دانش آموز ثبت می شود.

13.  محل قرار دادن طراحی یک اتاق جهت ایجاد ایده یا بخشی از کلاس جهت طراحی سوال توسط دانش آموزان .

14.  ....

در این قسمت می توان تقسیم بندی فضای کلاس درس را با توجه به امکانات، شرایط محیطی ، خلاقیت و نوآوریهای دبیران و سایر عوامل به چندین بخش دیگر هم افزایش داد.

R   عوامل مؤثر بر یادگیری

یادگیری یک فرایند است. در هر فرایند عوامل و متغیرهایی در حال تعاملند. نوع و شدت تعالم تغییرات گوناگونی را به دنبال می آورد. بررسی همة عوامل مؤثر در فرایند تدریس، امکان پذیر نیست؛ بدین لحاظ فقط به ذکر چند نمونه از آنهایی که تأثیر آشکاری در روند یادگیری دارند، اکتفا می شود.

Q  آمادگی (readiness)

Q  انگیزه (motive) و هدف (goal)

Q  تجارب گذشته

Q  موقعیت و محیط یادگیری

Q  روش تدریس معلم

Q  رابطة کل و جزء

Q  تمرین و تکرار

R   آمادگی (readiness )

شاگرد باید از لحاظ جسمی، عاطفی، عقلی و ... رشد کافی کرده باشد تا بتواند بخوبی یاد بگیرد و یادگیری زمانی برایش مفید خواهد بود که از هر نظر آمادگی لازم را داشته باشد. او حتی اگر بعضی از جنبه های آمادگی را کسب نکرده باشد، امر یادگیری برایش خستگی آور و کسل کننده خواهد شد و چندان پیشرفتی نخواهد کرد؛ مثلاً در یادگیری نوشتن، اعصاب و عضلات دست و انگشتان باید به قدر کافی رشد کرده و آمادگی داشته باشند. اگر کودکی را که از لحاظ جسمی  و روانی آمادگی یادگرفتن و نوشتن را ندارد تعلیم بدهیم، جریان یادگیری او در این زمینه حتی در سال های بعد به کندی پیش خواهد رفت؛ در صورتی که اگر همین کودک در سنی که آمادگی کافی دارد، تحت تعلیم قرار گیرد، نوشتن را زودتر فرا خواهد گرفت و در این زمینه سریع تر پیشرفت خواهد کرد.

آمادگی افراد در زمینه های مختلف متفاوت است. ممکن است فرد از لحاظ عقلی آماده باشد ، ولی از نظر عاطفی نسبت به امر مورد نظر فاقد احساس مطبوع باشد؛ مثلاً ترس از معلم، احساس عدم امنیت، دلهره، اضطراب و پریشانی فکر ممکن است یادگیری را در زمینة مورد نظر مختل کند. رشد و آمادگی ذهنی افراد نیز در فهم و یادگیری علوم مختلف متفاوت است؛ مثلاً ممکن است شاگردی در مرحله ای از رشد خود آمادة درک علوم تجربی باشد، ولی برای درک علوم اجتماعی هنوز آمادگی لازم را به دست نیاورده باشد، بنابراین، معلم باید آمادگی هر یک از شاگردان خود را در تدریس مواد درسی در نظر داشته باشد و فعالیت های آموزشی خود را متناسب با سطح آمادگی آنان عرضه کند.

 نوشته شده توسط دومان در دوشنبه 89/3/17 و ساعت 1:13 عصر | نظرات دیگران()